Yeni başlayanlar için a'dan z'ye webmaster terimleri...

A

ADOBE ACROBAT Masaüstü yayinciliga elverisli, hypertext özelliklerini tasiyan bir dosya formati. Internet üzerinde bilgi dosyalarini için yaygin
olarak kullanilir. Okunmasi için ücretsiz Acrobat Reader programi yüklenmelidir.

ADRESS Bir nesnenin ag üzerindeki yerini belirleyen belirli kurallara bagli kod. Bir kisinin e-posta adresi, bir makinanin IP adresi, b,r sayfanin URL adresi vardir.

APPLICATION Uygulama. Dogrudan kullanici için bir islevi yerine getiren program. FTP, mail ve Telnet kullanici programlari iletisim agi uygulamalarina örnek olusturur.

ALIAS Takma ad. Uzun ve hatirlamasi zor bir isimin yerine kullanilan genelde kisa ve hatirlamasi kolay isim.

Anonymous FTP Her internet kullanicisinin dosya transfer yapabilecegi yerlere, adreslere verilen ad. Ad olarak anonymous, sifre olarakta e-posta adresinizi verirseniz, bu alanlara erisebilirsiniz .

ARCHIE Internet üzerinden transfer edilebilecek dosyalari aramaya olanak veren bir arastirma aracidir.

ASCII American Standatt Code for Information Interchange; Dünya üzerinde standart olarak kabul edilen Ingilizce harfleri tanimak için kullanilan bilgisayar kodlari standartina verilen ad. Bu standart in sagladigi olanak, her türlü bilgisayarlarla alis-veris yapabilirsiniz.

ARCHIVE SITE Arsiv makinesi. Bünyesinde Internet üzerinden genel erisime açik dosyalar bulunduran makinedir.

AUTHENTICATION Dogrulama. Bir kisinin yada sürecin kimliginin dogrulanmasi.

ADN (Advanced Digital Network) Genellikle 56 Kbp leased-line lar için kullanılır.

Adres Bir dosyanın depolama alanındaki, bir aygıtın bir sistem veya ağ içindeki veya diğer bir veri kaynağının ağ üzerindeki konumu için verilmiş benzersiz bir koddur.

ATM Nedir? ATM (asynchronous transfer mode), bir paket anahtarlama teknolojisidir. ATM, verileri byte büyüklüğünde hücrelere (cell) ayırır ve aynı anda 53 hücrelik paketler halinde iletir. ATM, daha cok donanım tabanlıdır ve yüksek veri işleme/iletme hızları elde edilebilir. En çok kullanılan standart hızlar, 155 Mbps ve 622Mbps dir. 10Gbps hızlara kadar da çıkılmıştır (1996 sonu itibariyla). ATM, BISDN protokolünün de en temel elemanıdır.

Alta Vista Digital Equipment Co. firmasına ait olan Alta Vista, popüler Internet tarayıcı servislerinden biridir. Servisin amacı; aradığınız bilgiye, web sayfasına veya haber grubuna ufak bir aramadan sonra ulaşabilmenizi sağlamaktır. 16.000.000 web sayfası ve 13.000 haber grubu içinde arama yapabilmektedir. Alta Vista'nın size sunacağı iki arama seçeneği ile mutlaka aradığınız bilgiye ulaşırsınız. Alta Vista'ya http://www.altavista.digital.com adresinden ulaşabilirsiniz.

Ana Sayfa Kimlik ve dizin bilgilerini içeren bir bölgenin başlangıç sayfasıdır.

Anchor HTML dosyalarında kullanılan "anchor" aktif döküman içinde başka bir bölgeye gitmek veya bambaşka bir sayfaya dallanmak için kullanılır. (Genellikle altı çizili mavi bir metin şeklindedir.)

AOL AOL, America On Line'ın kısaltılmasından oluşmuştur. Sadece Amerikada 4.5 milyon kullanıcısı olan America On Line her ne kadar ev kullanıcılarına hizmet veren bir sistem olsa da Internet erişimi de sağlamaktadır. Maalesef Türkiyede AOL bağlantısı sağlayan bir kuruluş yoktur. America On Line hakkında daha çok bilgiye sahip olmak için AOL.com - Welcome to AOL adresine bakabilirsiniz.

ARCHIE Döküman / dosya araştırma hizmetidir. Bu hizmeti kullanarak, aradığınız bir dosyanın hangi bilgisayarda olduğunu öğrenebilirsiniz ve o bilgisayara ftp yoluyla bağlanarak dosyayı kendi bilgisayarınıza aktarabilirsiniz.

Archie Sayısı, binleri aşan ftp sitelerinden, istediğiniz dosyaları bulabilmeniz için gerekli olan bir veritabanı araştırma aygıtıdır. Archie'yi kullanarak istediğiniz dosyayı, isme, konuya yada anahtar sözcüğe göre aratabilirsiniz. Bu günlerde Web siteleri de bu tip özellikler kazandığı için Archie'lerin kullanımı gittikçe azalmaktadır.

ARPANet (Advanced Research Projects Agency Network) 60 ların sonu 70 lerin başında Amerika Savunma Bakanlığı tarafından, olabilecek bir nükleer savaşta ayakta kalabilecek WAN projesi. Internet'in oluşmasındaki temel taş.

Ateş Savaşı Kibarlıktan uzak, sıcak ve heyecanlı bir tartışmadır.

Attribute HTML sayfalarında kullanılan kontrollerin (TAG) aldığı parametrelerdir. Her bir parametre kontrole yeni bir özellik ekler. Bazı parametreler değer alır bazıları ise olduğu gibi kullanılır.

Ayrılmış Hat Bir iletişim taşıyıcısından kiralanmış özel bir hattır.

Awk Unix'in özelliklerini de taşıyan oldukça güçlü bir "yığın dilidir." Awk, Unix kabuğunun dosya işleme arabirimlerine, "C" benzeri yapısal programlama gibi bir çok ilave getirir.

B

BACKBONE Omurga; bilgisayar aglarondaki çok yüksek kapasiteli hat veya seri baglanti yollarina verilen ad. Omurgalar Internet üzerinde, sehirleri, ülkeleri, yada kitalari birbirine baglarlar.

BANDWITH Veri haberlesmesinde sebekeden akabilecek maksimum veri hizini belirtmede de kullanilir. Ölçü birimi bps dir.

BBS ( Bulletin Board System ) Ilan Tahtasi Sistemleri. Kullanicinin mesaj birakabildikleri elektronik bülten tablosu. Modem araciligiyla baglanilarak bilgi alisverisinde bulunan on-line sistemlerin genel adi. Bilgisayarrli Bilgi Servisi olarak türkçelestirilmistir. Bazi BBS' ler üyelik üzerine kurulmustur.

BCNU ( BeSeein You ) Görüsürüz...)

BIT Iletilen en küçük veri miktari.

BOOKMARK Sik gidilen bir WWW adresinin saklanmasi.

BOUNCE E-postanin gönderildigi adrese ulasmayip, gönderene geri gelmesidir.

BPS Bits per Second; veri aktarma hizini ölçme birimi. Bir saniyede geçen bir miktarina verilen addir. 8 bit 1 byte eder..14.400bbs=100Kb/dk

BROWSER Bir ag üzerindeki bilgiyi aramak, bulmaki görmek ve islemek için grafik arabirime sahip yazilimlar. Netscape Communicator tavsiye edilir

Backbone (Omurga). Network üzerindeki temel geçiş yollarını (pathway) oluşturan yüksek hızlı hat ve bağlantıların oluşturduğu yapı.

Background HTML özgün Web sayfaları hazırlamanız için beğendiğiniz resimleri arka-fon olarak kullanmanıza izin verir. HTML 3.0'ı destekleyen tüm Web tarayıcıları sayfanızın arka fonuna koyduğunuz resmi görüntüleyebilir. Bunu yapmak için BODY tanımının hemen yanına BACKGROUND tag'ını eklemelisiniz.

Backlinking Backlinking 1996 yılının sonlarında Lycos tarama servisi tarafından düşünülmüş zekice bir özelliktir. Hiç bir Web servisi sizi başka servislere bağlayıp sonra unutulmak istemez. Bu yüzden Lycos, sizi başka bir servise bağladıktan sonra geri dönebilmenizi sağlayan bir sistem geliştirmiştir.

Bağlantı Noktadan noktaya ayrılmış veya anahtarlanmış iletişim yoludur. Diğer bir anlamı ise bir bilgi parçası ile diğeri arasındaki ilişkidir.

Bağlantı Ortamı Bilgileri, bağlantılarla birbirine bağlı olan ayrık birimler veya düğümlerle gösterme yöntemidir. Bilgiler, metin, grafik, video, canlandırma veya çalıştırılabilir belgeler şeklinde pek çok farklı ortam kullanılarak gösterilebilir.

Bağlantı Metni Etkileşimli bir anında gezinti işlevi türünü belirtir. Sözcüklere veya tümcelere katıştırılmış bağlantılar (URL'ler), kullanıcının metni seçmesini (örneğin fare tıklatımı ile) ve hemen ilgili bilgileri ve çoklu ortam öğelerini görüntülemesini sağlar.

Bandwidth (Band Genişliği). Bir aygıtın algılayabileceği elektrik frekans alanıdır. Bu terim iletişim teknolojisinde bir taşıma ölçüsü olarak kullanılır. Bu terimin Internet'teki anlamı ise belirli bir sürede ne kadar bilgi akışı sağlandığıyla ilgilidir.

Baud Yerini saniyedeki bit sayısına (bps) bırakan eski terim. Genel kullanım olarak bir modemin saniye bir saniyede ne kadar bit alıp verebileceğinin göstergesidir.

BBS (Bulletin Board System / İlan Tahtası Sistemi). Kullanıcıların ileti bırakabileceği elektronik bir ilan tahtasıdır. Çoğu BBS üyelik temeline dayanır.

BinHex (BINary HEXadecimal) ASCII olmayan dosyaları ASCII formatına çevirme methodu. E-mail ları sadece ASCII olarak okuyabileceğimiz için bu tür çevrime ihtiyacımız var.

Bit (Binary DigIT) 2 lik düzendeki basamak sayısı. Yani 1 yada 0. Kompüterize edilebilen en küçük veri birimi. İletilebilecek en küçük miktarda bilgi parçasıdır. Bir bit grubu, alfabetik bir karakteri, sayısal bir rakamı belirtebilir veya sinyalleşme, anahtarlama veya benzeri bir işlev gerçekleştirebilir.

BITNET (Because It's Time NETwork veya Because It's There NETwork). Internet'ten ayrı olarak sadece eğitim kurumlarına özel bir network. Internet ile aralarında e-mail alışverisi mevcuttur. Bu nedenle Listserv ler her iki network'ün de popüler araçlarındandır.

Body HTML sayfalarında kullanılır. HTML sayfalarını oluşturan kodları barındıran "Başlık" ile "Son" arasındaki bölümdür.

Bot "Bot", konuşma için bir IRC kanalını dinleyen ve yanıtlayan programlara takılmış bir addır.

Bölge Bir sunucunun Internet'teki adresi.

Bps (Bits-Per-Second) Saniye başına bit sayıdır. Modem hızı ölçüsüdür. 2 bağlantı noktası arasında verinin ne kadar hızlı transfer edildiğinin göstergesi. Örneğin bir 28.800 Bps modem saniyede 28.800 bit transfer edebilir.

Browser (Tarayıcı veya Web Gözatıcısı). Şu anda bu sayfayı okumak için kullanmakta olduğunuz program. World Wide Web üzerinde dokümanların transfer edilip görüntülenmesini sağlayan programlara "browser" (web tarayıcı) adı verilir. Sakın Web tarayıcıların Netscape, MS Internet Explorer ve Mosaic'le sınırlı olduğunu sanmayın. InternetNews Realtime News for IT Managers adresinde bir göz atın. İstemediğiniz kadar çok ve çeşitli tarayıcıyı bir arada bulacaksınız.

BTW (By The Way). Genellikle online forumlarda kullanılan kısaltma.

Byte Tek bir karakteri temsil eden Bit kümesi. Genellikle 1 byte 8 bit den oluşur. Ölçüme bağlı olarak daha fazla da olabilir.

C

CERN WWW dogum yeri olan ve ilk WWW konferansinin yapildigi yer .. htpp://www.cern.ch/

CARBON COPY E-posta kopyasinin ilgili kisilere gönderilmesi.

CGI Common Gateway Interface. Web sayfalari üzerinden bir baska yazilimla iliski kurup, sonucu yansitan yazilimlarin genel adi.

CLIENT SOFTWARE Kullanici ( Client ) / Sunucu ( Server ) yazilimlarinda kullanici tarafindan çalisan ve sunucu ile iliski kurup görüntüleyen ve farkli islevleri yerine getiren yazilim.

COUNTRY CODE Domain adreslerinin en son parcasi olup, host sunucusunun hangi ülkede oldugunu gösterir. Amerika Birlesik Devletlerinin kodu US olamsina ragmen kullanilmaz.

CHAT Gerçek zamanli görüsmeyi tanimlamak için kullanilan bir terimdir. IRC, WebChat gibi türleri vardir.

CLIENT Bir baska bilgisayar sistemini yada programin hizmetini talep eden bilgisayar sistemi ya da programa verilen ad.

CLIENT SERVER MODEL Bir çok iletisim agi protokolünün çalisma seklini tanimlayan bir model. Bu modelde ayni ag üzerinde bir dagitici program (server) ve
bu dagiticidan bilgi talebinende bulunan kullanici programlari (client) vardir.

COMMUNICATION LIN ( Iletisim Hatti ) Iki kullaniciyi birbirine baglayan donanim ve yazilimdan olusan sistem.

COMPRESSION / DECOMPRESSION Depolama ve iletisim araçlarinin tasiyabileceginden daha fazla bilgiyi saklamamizi yada iletmemizi saglayan sikistirma ve açma
yöntemi.

CONNECTION ( Baglanti ) Bir noktadan diger bir noktaya adanmis veya anahtarlanmis iletisim yolu.

CYBERSPACE ( Siberuzay) Ilk kez ünlü bilim kurgu yazari William Gibson' un "Neuromancer" adli romaninda kullandigi, bilgisayar destekli iletisimin insan beyni ve bilgisayar agi ile tanimlandigi bölge.

CRC (Cydic Redundancy Check ) Çevrimsel Hata Denetimi. Aktarilacak verilerden elde edilen birsayi. Bilgiyi alan uç kendisi ayni CRC' yi hesaplar ve orginal veriyle gelen CRC' ye kiyaslama yapar. Bu sayede bazi aktarma hatalarini tespit etmek münkün olacaktir.

CATV (CAble TeleVision / Kablolu Televizyon veya Ortak Anten Televizyonu). Kablo ile sunulan ve ortak bir anten grubuna bağlı genel bir televizyondur. 1994 Ulusal yasası CATV sağlayıcılarının telefon hizmeti için yarışmalarına izin verebilir (Bilgi Süper Yolu üzerinde).

Cern İlk World Wide Web konferansı bölgesi olup Avrupa Parçacık Fiziği Laboratuvarı'dır ve WWW teknolojisinin doğuş yeri olarak kabul edilir. WWW teknolojisi üzerindeki çalışmalar ve standartların belirlenmesi artık World Wide Web Kuruluşu tarafından sürdürülmektedir (W3O, w3.org). CERN - European Organization for Nuclear Research

CGI (Common Gateway Interface / Ortak Geçişyolu Arayüzü) Server daki yazılımlar ile server yazılımlarının iletişimde bulunmalarını sağlayan kurallar seti. Ortak Ağ Geçidi Arayüzü, web sunucusunda arka planda çalışan komut kümeleri veya uygulamalar hazırlayan programcılar için bir arayüzdür. Bu komut kümeleri, belki bir kullanıcının girişine veya veritabanındaki bilgilerin arayışına yanıt olarak gezinen metin ve diğer türde veriler oluşturabilirler.

Cgi-bin web Server da CGI dosyalarının bulunduğu dizine verilen genel isim.

Character Entity Standart olmayan karakterler de HTML sayfalarınız içinde yer alabilir. Böyle karakterler (veya karakter katarları) bir "&" işareti ve ":" işareti arasına yazılır.

Chat (Sohbet). Gerçek zamanda yapılan konferansı anlatmak için kullanılan bir terimdir. Örneğin IRC, "WebChat" ve mucizeler sohbet odaları, "sohbet" örnekleri arasında sayılabilir.

Clickable Map (Tıklanabilir Harita). HTML'nin bu özelliğini kullanarak bir resmin değişik yerlerine tıklandığında kullanıcıyı bambaşka adreslere taşımasını sağlayabilirsiniz.

Client (İstemci). Bir server (sunucu) yada başka bir bilgisayar ile bağlantı kurup veri alış-verişinde bulunan makina. Başka bir deyişle Internet üzerindeki bir sunucuya bağlanmış olan "müşteri" makinaya "client" ismi verilir.

Compuserve Compuserve'de America On Line gibi dünyanın en büyük on-line servislerinden biridir. Aradaki fark Compuserve'ün daha çok iş dünyasına yönelik olmasıdır. Compuserve'den Internet'in bir çok servisine metin-tabanlı bağlanabilirsiniz. Compuserve aynı zamanda Spry Inc firmasının da sahibidir. Bu yüzden Spry Inc'e ait olan Mosaic web tarayıcısının promosyonlarını gerçekleştirmektedir. Compuserve, yakında kendisi dışında Internet'e ayrı bir tarayıcıyla bağlanmak istemeyenler için Microsoft Internet tarayıcısının özel bir sürümünü destekleyecektir. Compuserve hakkında Internet üzerinden bilgi almak için CompuServe.Com adresine bağlanabilirsiniz.

Conference (Konferans) Web üzerinde, iki yada daha fazla bilgisayar aracılığıyla, yüzyüze, görsel ve sesli iletişimdir. Günümüzde hatların elverişsiz olması nedeniyle eş-zamanlı bir görüşme sağlamak olanaksızdır. Web'ler bu tip iletişimi sağlamak açsınıdan BBS'lerden daha elverişlidir. http://webnotes.ostech.com adresinde bu konu hakkında bir demo bulabilirsiniz.

Cookie Client tarafından bilgiler alabilen ve de bilgiler gönderebilen server tarafındaki mekanizmalar.

Cyberspace (Siber Uzay). Bu kelime aslında "William Gibson"un yazdığı "Neuromancer" adlı kitapta ses görüntü ve histen oluşan sanal çevreyi tanımlamak için kullanılmıştır. Günümüzde ise "Cyberspace" dünya üzerindeki bilgisayar ağlarının oluşturduğu devasal bilgi akışını tanımlamak için kullanılıyor.

Çok Uzun Dalga Yüksek sığada bir iletişim devresi/yoludur. Genellikle 1.544 Mbps'den daha yüksek bir hız sağlar.

Çoklu Ortam Ses, görüntü ve veriyi birleştiren bilgisayar sistemi.

D

DATABASE Veri tabani. Bilginin çok sayida kullanicinin yararlanacagi sekilde saklanmasi.

DARPA ( Defence Advanced Research Projects Agency ) Askeriye tarafindan kullanilmak üzere yeni teknolojiler üretmekle sorumlu A.B.D Savunma Bakanligi Ajansi. DARPA ( Daha onceden ARPA olarak bilinmekteydi ) bugünkü internet' in gelistirilmesinde sorumluydu ve Berkeley UNIX ce TCP/IP de içeren bir çok gelistirme projesini finanse etti.

DEDICATED LINE ( Adlanmis Hat ) Bir iletisim sirketinden kiralanan özel hat.

DIGITAL Sayisal. Ses, görüntü, bilgisayar verisi ya da diger bilgiler için islemleri yapmak veya ikilik (sifir veya bir ) sinyalleri iletmek için voltaj frekans, genlik, zaman vb. Ayrik degiskenleri kullanan bir yöntem yada cihaz.

DISTRIBUTED DATABASE Dagitilmis veritabani. Kullaniciya tek bir veritabani gibi gözüken fakat ayri yerlerdeki veritabanlarindan olusan veritabani. Buna iyi bir örnek olarak DNS' yi verebiliriz.

DIAL-UP Iletisim kurulacak noktanin varolan telefon sebekesi üzerinden aranmasi ile kurulan veri haberlesme metodudur.

DNS Domain Name Server; IP ( Internet Protocol ) adreslerini, ad ve adrese çeviren server. IP adresi rakamlaridan olusur, ancak hatirlanmasi ve yazilimda çikabilecek problemlerden dolayi bir ad ile islestirilir.

DOMAIN ve SUBDOMAIN Internet' de adresleri organize etme metodolojisidir. Domainler genis bir grubu kaplarken ( .com ticari kuruluslar , .edu egitim kurumlari, .gov hükümet kuruluslarini, .net Internet bagli aglari temsil eder. Subdomainler ise daha dar alanlari ifade eder.( iltek.com.tr , metu.edu.tr)

DOT ADDRESS ( Dotted Decimal Notation ) Noktali adres. Nokta Sayisal gösterim. Nokta adresi terimi A.B.C.D gibi gösterilen IP adresleri nitelemek için kullanilir. Her bir harf toplam byte' lik IP adresinin onluk düzende gösterilen bir byte' lik kismini olusturur..

DOWNLOAD Baglanilan bilgisayardan, baglanan bilgisayara veri aktarma islemi.

DRAG and DROP ( Sürükle ve Birak ) Bir ekran nesnesini ( ikon ) seçip isaretleyerek, bir baska ekran nesnesinin içinde koymak anlaminda kullanilan bir GNU deyimi.

Dalga Uzunluğu Bir devre veya kanalın iletişim sığasını veya veri iletişim hızını veren bir ölçüdür.

Darboğaz Yoğun yükleme koşullarında trafiği arttırabilecek bir sistem sığası kısıtlamasıdır.

Database (Veritabanı). Çok kullanıcılı bilgi derlemesidir. Genellikle, rasgele erişimle seçebilmeyi ve temel alınan verilerin çok sayıda "görünüm" veya özet düzeylerini destekler. Daha çok arama mekanizmalarında kullanılır.

Digital (Sayısal). Ses, video, bilgisayar verisi ve diğer bilgiler için ikili sinyalleri (sıfır veya bir) kodlamak, işlemek veya taşımak için voltaj, frekans, yükseklik düzeyi, konum vs. içinde ayrık değişimleri kullanan bir aygıt veya yöntemdir.

DNS (Domain Name System) Bağlanılan sunucu ismini açık Internet adresine çevirmek için kullanılan bir mekanizmadır. Internet üzerinde aynı adlı iki veya daha fazla sunucu isminin olmaması da yine DNS sistemi sayesinde gerçekleşmiştir.

Document (Döküman) Bir HTML dosyasının tüm içeriğine birden döküman denir.

Domain Name Internet sitesini tanımlayan isimdir (Sakarya Üniversitesi gibi). Bir "Domain Name" noktalarla ayrılan iki yada daha çok parçadan oluşmak zorundadır. Bir makinenin birden çok ismi olabilir, fakat bu adreslerin hepsi aynı makineyi işaret eder. Ortada, gerçek bir bilgisayar olmamasına karşın bir "domain name" olabilir. Bu, Internet'te bir Web sayfası olmasını isteyen firmalar tarafından sıklıkla kullanılan bir yöntemdir. Bu erişimi sağlayan firmalar genellikle "Internet Servis Sağlayıcılarıdır. Gelen postalar öncelikle ana makina tarafından alınıp, sonradan yalancı "domain name"e sahip makinaya iletilir.

Drag and Drop (Sürükle ve Bırak). Daha çok grafik kullanıcı arayüzünde kullanılan ve bir ekran nesnesinin seçilerek bir başka ekran nesnesine (simgesine) girdi olarak geçirilmesini sağlayan bir kavramdır.

DTP (Document Type Definition / Döküman Tipi Tanımı) Döküman içinde kullanılabilecek yapısal elementleri, takıları ve formları kapsayan biçimsel bir SGML tarifnamesidir.

E

E-MAIL Internet üzerindeki hemen her kullanıcının bir e-mail adresi vardır. Bu adresler kişilere ait olabileceği gibi firmalara da ait olabilir. Herkes kendi adresi üzerinden diğer adreslere her türlü yazılı elektronik metni çok kısa bir sürede yollayabilir. Bu elektronik posta işlemi kişiler arasında özel olanbileceği gibi aynı metin pek çok kişiye gönderilmesi ile kalabalık gruplar arasında da gerçekleşebilir.

EMAIL ( Elektronik Posta ) Internet üzerinde en çok kullanilan uygulamalardan biri olarak elektronik mesajlarin bir noktadan bir digerine yollanmasi için kullanilan yöntem.

ETHERNET Bilgisayar arasi iletisimi saglamak için yerel aglarda kullanilan, saniyede 10 milyon bit iletim hizina sahip olan bir iletisim altyapi standarti.

ENCRYPTION Internet üzerinde transfer edilen bilgilerin, ücüncü sahislar tarafindan okunmasi engellemek amaci ile sifrelenmesi.

E-ZINE Online dergi..

E-mail (e-posta) nedir?Bilgisayar ağlarının oluşturulma nedenlerinden biri, kişilerin, bir yerden diğerine (hızlı ve güvenli bir şekilde) elektronik ortamda mektup gönderme ve haberleşme isteğidir. e-posta (electronic mail, e-posta), bu amaçla kullanılan servislere verilen genel addır. Internet ve diğer ağlar üzerinde kullanılan pek çok e-posta sistemleri vardır. SMTP (Simple Mail Transfer Protocol, TCP/IP protokolu), IBM PROFS (Professional Office System), SNADS (SNA Distributed Systems), VaxMail bunlardan bazılarıdır. Son zamanlarda, farklı sistemler arasında e-posta gonderilmesini sağlamak için X.400 isminde bir mesajlaşma protokolu de bazı merkezlerde (özellikle Avrupa ve Kanada) kullanılmaktadır.

E-mail (Elektronik Posta ya da E-posta) Internet'e bağlı makinelerden yine Internet'e bağlı başka birine elektronik-posta atmak suretiyle haberleşebilirsiniz. Elektronik postalar'a tarih, saat, gönderen kişi, postayı alması gereken kişi, ve postanın konusu mutlaka yazılmalı, sade ve anlaşılır bir dil kullanılmalıdır. E-mail hakkında daha ayrıntılı bilgi için bölüm 3'e bakabilirsiniz.

Erişim Ayrıcalıkları Klasörlere erişme ve değişiklik yapma ayrıcalığıdır.

Ethernet LAN' daki şebekeleşme (networking) işlemleri için kullanılan oldukça yaygın bir metod. Ortalama hızı yaklaşık olarak 10.000.000 bps dir.

F

FILE SERVER Dosya Hizmet Birimi. Uzaktaki kullanicilar ( istek birimleri ) için dosyalara erisim saglayan bilgisayar.

FILE TRANSFER Dosya aktarma. Bir bilgisayardan baska bir bilgisayara dosya aktarma islemi.

FINGER Sizin bagli bulundugunuz agdaki kullanicilar hakkinda kisa bilgileri bulmanizi saglayan bir protocol. Bazi aglar disaridaki sistemlerden arama yapilmasina izin vermez. bazilari ag içinden de izin vermez.

FREENET Ücretsiz ag. E-posta, bilgi hizmetleri, etkilesimli iletisim ve konferans gibi islevleri olan halka açik sistemlere verilen isim. Freenet' ler kisiler ve gönüllüler tarafindan finanse edilir. A.B.D freenetleri bilgisayarla iletisimi halka açik kütüphaneler gibi yaygin hale getirmeye çalisan NPTN ( National Public Telecomputing Network ) üyesidirler.

F++ Frequently Asked Questions; sikça sorulan sorular. Internet üzerinde belli bir konu üzerinde belli bir konu üzerinde sik sorulan sorularin yanitlandigi sayfalarin adi.

FLAME Belli bir konuda, dozu asmis e-posta ve usenet mesajlarina verilen ad.

FREEWARE Dagitilmasi ve kullanimi karsiliginda bedel ödenmeyen yazilimlara verilen ad.

FTP FTP ( File Transfer Protocol ) Internet üzerindeki iki makina arasında işletim sistemi ve mimariden bağımsız olarak dosya transferi saplar. Ör: Ftp kullanarak Avusturya daki bir üniversiteden size gerekli olan bir metne, son çıkan virüs programlarına, yani ilginize çeken her türlü doküman ve prg kendi makinanıza transfer edebilirsiniz...

FYI For You Information.; Bilgilerinize sunulur.

F++ (Frequently Asked Questions). Sıkça Sorulan Sorular.

FSP nedir?FSP (File Send Protocol ?), FTP'ye alternatif olarak geli?tirilen bir protokoldür. FTP'ye olan en büyük üstünlüğü, yarıda kalan bir dosya transferi işlemine kaldığı yerden daha sonra devam edilmesine izin vermesidir. Hat hyıları arttıkça bu protokol popüleritesini yitirmiştir.

FTP Nedir?FTP (File Transfer Protocol) Internete bağlı bir bilgisayardan diğerine (her iki yönde de) dosya aktarımı yapmak için geliştirilen bir internet protokolü ve bu işi yapan uygulama programlarina verilen genel addir. İlk geliştirilen internet protokollerinden biridir. FTP protokolü ile bir başka bilgisayardan bir başka bilgisayara dosya aktarımı yapılırken, o bilgisayar ile etkileşimli-aynı anda (on-line) bağlantı kurulur ve protokol ile sağlanan bir dizi komutlar yardımıyla iki bilgisayar arasında dosya alma/gönderme işlemleri yapılır.

FDDI (Fiber Distributed Data Interface / Fiber Dağıtıcılı Veri Arayüzü). Fiber optik kablolar üzerinden veri alışverişi standartı. Ortalama hızı 100.000.000 bps dir.

File Server (Dosya Sunucusu). Uzaktaki kullanıcıların (istemcilerin) dosyalara erişimini sağlayan bilgisayardır.

Finger Diğer Internet Site larındaki kullanıcıları tesbit etmek (locate) etmek için kullanılan bir Internet aracı. Bazı ağlar dış bir sistemden, bazıları ise hiç bir durumda Finger yöntemine izin vermezler.

Fire Wall Bir LAN'ı güvenlik amacıyla 2 yada daha fazla parçaya ayıran yazılım yada donanım kombinasyonu.

Footer (Dip Not). HTML dökümanının "dip" bölümüdür. Bu bölümde genellikle tarih, yapımcı ve döküman hakkında bilgiler bulunur.

Form HTML sayfalarında Web servisine bağlanan kullanıcıdan Web tarayıcısı sayesinde bilgi almak için kullanılır. Daha sonra bu bilgiler sunucu makinede kurulu olan özel bir programla (CGI) değerlendirilir.

FTP (File Transfer Protocol / Dosya Transfer Protokolü) Internet sitelerinden dosya alışverisinde bulunabilmek için kullanılan protokoldür. Aslında FTP sadece bir protokol değildir, bu protokol Internet üzerinde veri yollamanın ve almanın en çok kullanılan biçimidir. FTP kullanılarak başka bir Internet sitesine "login" olunur ve buradaki dosyalara "site sorumlusu"nun hak tanıdığı kadar erişim sağlanır.

G

GATEWAY Iki degisik protokol kullanan bilgisayar aglari arasinda veri transferine olanak saglayan sistemin adi.

GIF Sikistirilmis bir görüntü formatidir..

GOPHER Bir tür kaynak tarama hizmetidir. Belirili bir konudaki saçenekleri bir menü halinde size sunar ve siz de bu seçeneklerden dilediğinizi seçerek yeni menülere ulaşabilirsiniz.

GOPHER Menü tabanli bir program olan bu tool, kaynak listelerini görüp istenilen materyalin nerede oldugunu bilmesenizde o bilgiye daha hizli ulasilmasini saglar.

Gopher Nedir?Gopher, genellikle text tabanlı (düz yazı) bilgilere menüler yardımıyla kolayca ulaşılmasını sağlayan bir sistem ve bu sistemin kullandığı TCP/IP protokolüne verilen genel addir. Bu çeşit bir menü yapısı dizin-alt dizin ilişkisine benzer. Ana menüdeki her bir madde seçildiğinde onun altynda ya başka menü(ler) vardır ya da görüntülenebilir bir döküman. Bu şekilde, istenilen bilgilere menüler takip edilerek ulaşılır

GUI ( Graphical User Interface ) Grafik Kullanici Arabirimi

HACKER Bilgisayar hastasi diye tanimlanan bu kisiler..süper zeki insanlardir..))) Tabii normal olmayanlari tehlikeli oluyor ama biz onlari seviyoz..En azindan SEL hackerlari sever....:

Gateway (Ağ Geçidi veya Geçişyolu). Teknik anlamı; iki birbirine benzemeyen protokol arasında uyum sağlayan (çevrim yapan) yazılım veya donanım. Diğer bir anlamı da başka bir sisteme erişim sağlayan mekanizma. Örneğin ISP'niz sizin Internet gateway inizdir.

GIF (Graphics Interchange Format / Grafik Arayüz Biçimi). GIF, grafik dosyalarını sıkıştırmak ve böylece veri aktarma zamanından tasarruf etmek amacıyla Compuserve tarafından yaratılmış bir grafik formatıdır. Web dökümanlarında sık sık kullanılır.

Gopher Internet ortak veritabanında tarama ve arama programıdır. Internet üzerinde hypertext kullanmadan değişik menülerdeki materyallere ulaşmayı sağlar. Artık yerini web üzerindeki arama makinalarına bırakmıştır.

Groupware Aynı bilgiler üzerinde çalışan, aynı binada, odada veya ağ üzerinde çalışan bir grup insan için tasarlanan programlara denir.

GUI (Graphic User Interface). Grafik Kullanıcı Arayüzü.

Güvenlik Yetkisiz kişilerin kaynakların kullanımını engelleyen denetim mekanizması.

H

HIT Bir web sayfasina bir kisi tarafindan ulasilmasi. Belirtilen süre içinde kaç kullanicinin o sayfaya ulastigini gösterir.

HOMEPAGE Bir Web sitesinin baslangic sayfasina verilen isim..

HOST Internet üzerinde baglanabildiginiz bilgisayara verilen ad..

HOSTNAME Internet baglantisi olan bir bilgisayara verilen isim..

HOST NUMBER Sistem numarasi

HYPERLINK Bir bilgi parcasi ile digeri arasindaki baglanti.

HYPERMEDIA Hatlar araciligiyla baglanmis ayrik birimlerdeki bilgilerin sunum yöntemi. Bilgi, metin, grafik, ses, görüntü, animasyon resim yada uygulama dökümantasyonu gibi degisik iletisim ortamlarinin kullanarak sunulanabilir.

HTML Web sayfalarini olusturmaya olanak veren yazilim dili.

HTTP Hyper Taxt Transfer Protocol. Web sayfalarinin transferedilmesine ve okunmasina olanak veren protokolün adi.

Header (Başlık). HTML dökümanlarında genellikle yazının başlığının ve genel tanımların bulunduğu bölgedir.

ve takıları arasına yazılır.

Host Network üzerinde diğer makinalara servis veren herhangi bir makina.

HotJava Sun MicroSystems tarafından tasarlanmış Mosaic-tipi web tarayıcılarına alternatif olarak tasarlanan yeni bir Java destekli web tarayıcısıdır. Özellikle "etkileşimli" web sayfaları geliştirmek isteyenler için tasarlanan bu tarayıcının yapımı henüz bitmemiştir.

HTML (HyperText Markup Language / Bağlantılı Metin İm Dili). Web sayfalarının biçimlendirildiği ve web bilgilerinin dağıtıldığı bir "imleme" dili ve web'in bilgi görüntülemekte kullandığı dosya formatıdır. HTML sayfaları kullanarak metinler değişik şekillerde ekrana getirilebilir, sayfalara resim, ve ses eklenebilir. HTML zaman zaman bir programlama dili olarak nitelendirilir fakat bu yanlıştır. HTML sadece sayfanın oluşturulması için bazı biçimleri ve eklentileri içerisinde barındırır, bu yönüyle HTML bir dil olmaktan çok masaüstü yayıncılığa daha yakındır. Günümüzde HTML sayfalarının kolayca oluşturulabileceği editörler mevcuttur.

HTTP (HyperText Transport Protocol / Bağlantılı Metin Aktarım Protokolü). Belgelerin ana bilgisayardan gözatıcılara ve tek tek kullanıcılara aktarım yöntemi. Hiç şüphe yok ki World Wide Web üzerinde ençok kullanılan ve en önemli protokoldür.

Hypertext Link / Hyperlink HTML sayfasında bir takı (tag) kullanılarak başka bir dosya ile oluşturulan bağlantıdır.

I

INBOX Elektronik postalarin geldigi dizine verilen ad.

ISDN Integradet Services Digital Network; Birlesik hizmetler veri sebekesi. Telefon sebekeri için ITU/T tarafindan gelistirilen ve telefon sebekelerinden aboneden aboneye veri, ses ve görüntü aktarilmasina olanak veren protokolün bütünü.

ISDN Nedir?ISDN (Integrated Services Digital Network), özellikle normal telefon hatları (ve diğer bazi ortamlar) üzerinden daha yüksek hızlı entegre ses (analog) ve veri (dijital) aktarılmasını sağlayan bir dizi iletişim protokolüne verilen addır. ISDN'de, her iki uçta da, modemin dişinda, bazi ozel adaptörler kullanmak gerekir. Bu şekilde, 64kbps ve 128 kbps gibi hızlara (normal hatlar üzerinden) çıkmak mümkün olmaktadir.

ISP Internet Service Provider. Internet servis saglayici. ( Superonline, Orionnet gibi )

ISS Internet Servis Saglayici.; ( ISP nin türkçe karsiligi olarak kullanilir.

INTERNET Bir çok bilgisayar sistemi TCP/IP protokolü ile birbirine baglayan, dünya çapinda yayginliga sahip, sürekli büyüyen bir iletisim agi..

IP ( Internet Protocol ) Sistemler arasinda bilgi birimleri geçisini tanimlayan Internet Protocol'ü ..

IP ADDRESS Bir hizmet birimine atanmis 32 bitlik Internet Protocol'ü . IP adressi bir ag bileseni ve bir servis birimi bilesenine sahiptir.

IRC ( Internet Relay Chat ) Internet Aktarmali Sohbet. Klavye ve ekran yardimiyla kisilerin gerçek zamanda birbirleriyle konusmasini saglayan, dünya capinda bir sohbet hatti protokolü...( DalNet en gözde kanallari : Izmir - Sirtrivia - Istanbul )

IRC Nedir ?IRC (Internet Relay Chat), bir çok kişinin aynı anda etkileşimli mesajlarla (aynı anda karşılıklı mesajlaşma) haberleşebildiği bir platform ve bunu sağlayan programlara verilen genel addır. IRC'de, belirli bir konuda konuşmak, tartışmak isteyen insanlar 'kanal' olarak adlandırılan ve genellikle bir konusu olan alanlarda toplanırlar. Birisinin yazdığı bir mesaj, o kanaldaki herkese iletilir.

Image Map Imagemap bir çok link barındıran bir grafiktir. Bu grafik değişik yerlerine basıldığında sizi farklı URL adreslerine veya bağlantılara götürecek biçimde bölümlenmiştir.

IMHO (In My Humble Opinion). Online forumlarda kullanılan kısaltma.

Information Superhighway Bir fısıltıdır. İletişim hizmetlerini, tüm Internet, CATV, telefon, iş, eğlence, bilgi sağlayıcıları, eğitim, vs. ortamlarının birleştirilmesine olanak sağlayacak şekilde düzenleyecek Clinton/Gore yönetim planıdır.

Interlaced GIF Normal bir GIF resmi HTML sayfası yüklenirken yukarıdan aşağıya doğru yüklenir. Eğer GIF veya JPEG formatındaki resminiz "Interlaced" özelliğine sahipse. HTML sayfanız yüklenirken kademe kademe, çözünürlüğü gittikçe artarak görülecektir. Böyle GIF dosyaları kullanıcıya, dosya daha hızlı yükleniyormuş hissi verir. (Aslında daha hızlı yüklenmez, sadece bir göz yanılmasına neden olurlar.) GIF'lerinizi bu formatta kaydetmeniz aynı zamanda kullanıcıya nasıl bir resmin yükleneceğini önceden bilme şansı verir.

IRC Internet Relay Chat, bu hizmette aynı anda birden fazla kişinin konuşması mümkündür. Bir tür tele-konferans sayılabilir.
Yeni kullanıcıların en çok kullandığı hizmettir.

Internet (Büyük I ile başlayan) Bildiğimiz Internet.

internet 2 veya daha fazla network'ün birleşmesiyle oluşan yapı.

Intranet Firma içinde bildiğimiz Internet yazılımlarının kullanıldığı sadece firmaya özel network.

IP (Internet Protocol) Sistemler arasında aktarılan ve temel paket teslim hizmetini sağlayan bilgi birimini tanımlayan Internet iletişim kuralıdır.

IP Number / IP Adress Ana makineye atanmış 32 bit Internet iletişim kuralı adresidir. Internet uzerindeki her bir makinaya ozel, noktalarla birbirinden ayrılan 4 kısım sayıdan oluşur (193.140.253.2 gibi). IP adresinde bir ana makine bileşeni bir de ağ bileşeni vardır.

IRC (Internet Relay Chat) Internet uzerinde çok kullanıcılı sohbet ortamları.

ISDN (Integrated Services Digital Network / Birleşik Hizmetler Sayısal Ağı) Eş zamanlı ses, veri ve görüntü bilgilerinin, normal koşullarda gerektirdiğinden daha az kanalla ve bant dışı sinyallerin kullanımı ile yüksek hızda iletişimi konusundaki standartlar kümesidir. Kısaca 128.000 bps hızındaki özel telefon hattı da diyebiliriz (Normal hatların hızı 56.000 - 64.000 bps dir).

ISP (Internet Service Provider) Türkçe anlamı İnternet Servis Sağlayıcı (İSS)' dır. Bir bilgisayardan İnternet'e çıkabilmek için modemin yanında bir de ISS'ye bağlı olmak yani kullanıcı adı ve şifresi almak gereklidir.

İletişim Bağlantısı İki son kullanıcıyı bağlayan donanım ve yazılım sistemi.

İşaretçi Faklı kayıt veya dosyadaki verinin konumunu belirten, veriye katıştırılmış bir adrestir (URL). Bağlantı bir işaretçi örneğidir.

J

JAVA C+ temeline dayanan, basit, nesne yönelimli, güvenli, yüksek performansli, yorumlanmis dagitilmis, genel kullanim amaçli yazilim diline verilen ad JAVA dir. Internet üzerinde platformdan bagimsiz olarak java uygulamalarinin çalismasina olanak veren bir yazilim dilidir.

JPEG (Joint Photographic Experts Group ) Fotografik görüntüleri sikistirmada kullanilan yaygin bir yöntem. Web tarayacilarinin cogu, resim dosyalarini görmek için standart dosya formati olarak JPEG kabul ederler.

Java Sun Microsystems'in yarattığı kolay kullanılır, güvenli, nesneye dayalı ve güçlü bir programlama dilidir. HTML dilinin eksiklerini kapamaya yöneliktir. Bu dil Netscape 2.0 veya Sun Microsystems'in HotJava web tarayıcısıyla görüntülenebilir. Ayrıca bir derleyiciye gerek yoktur. Dil hakkında daha çok bilgi ve örnekler için Java Technology adresini deneyin.

JPEG Joint Photographic Expert Group tarafından geliştirilen JPEG resim formatı fotoğrafları sıkıştırmak için çok sık kullanılan bir yöntemdir. Çözünürlüğü ve renk sayısı çok fazla durağan grafikleri yüksek oranda sıkıştırıp saklayabilen bir formattır. JPEG formatı grafik dosyalarında sıkıştırma yaparken "tolerans oranları" kullanır. Bu oranlar dosyanın gerçeğe yakınlık derecesini belirtir. Bir çok web gözatıcıları, JPEG resimlerini görüntüleme için standart dosya biçimi olarak kabul ederler.

K

Kanal İki ağ konumu arasındaki belirli bir sığanın iletişim yoludur (borusudur). Kanal ayrıca irc'deki room (oda) kavramıdır.

Karşıdan Yükleme Bir bilgisayardan bağlı bir aygıta, genellikle bir sunucudan bir kişisel bilgisayara program veya veri aktarmaktır.

L

LAN (Local Area Network / Yerel Alan Ağı). Sadece bir bina yada kampüs sınırları içinde faaliyet gösteren yerel bir alanı kapsayan network. Büyük boyuttakilere verilen isim WAN (bkz. WAN) 'dır.

LAN (Local Area Network ) Telefon sebekesine çikmadan, bilgisayar arasinda kurulan veri sebekesi. Sirketiniz içinde kurulan bir ag, LAN sistemine verilen bir örnektir.

Leased-Line 24 saat, 365 gün açık olan telefon hattı.

Link HTML bağlantıları döküman içinde sizi başka bir konuma, aynı serviste başka bir dosyaya veya bambaşka bir servise yollayabilir. Not: Bağlantılar genellikle mavi ve altı çizili metinden oluşur.

LINK Bir Web sayfasindaki bir noktadan baska bir web sayfasina baglanmayi saglayan arabirim. Fare isaretleyiciniz, bir link'in üzerine gelindiginde el sekline dönüsür.

Listserv Kullanıcıların mesaj alışverişinde bulundukları listelerdir. "ListServ", elektronik posta listelerinin bakımını ve teslimini otomatik hale getirmek için kullanılan ücretsiz bir yazılımdır. Çok sayıda farklı konular için posta listeleri vardır - bazı listeler "açıktır" (bunun anlamı listedeki herhangi biri görüşmelerdeki gibi tüm listeye ileti gönderebilir demektir) ve bazıları da "kapalıdır" (yalnızca belirli kişiler bilgileri postalayabilirler).

Lycos Altavista tarafından zirvedeki yeri tehdit edilen Lycos, popüler web tarama servislerinden biridir. Lycos "backlinking (bkz. backlinking)", java animasyon desteği, 8 milyon URL adresi ve her ay eklenen 700.000 yeni adres ile çok güçlü bir veritabanı oluşturmaktadır. Siteye Lycos adresinden ulaşabilirsiniz.

LEASED LINE Kiralik Hat; Genel telefon sebekesinde, iki nokta (abone )arasindai istenen bant genisliginde kurulan sürekli iletisim yolu.

LOG ON / LOG IN Bir bilgisayara baglanma, onun bir kullanicisi olma islemi.

LOG OFF / LOG OUT Baglanti kurulmus bir bilgisayarda yapilan çalismanin tamamlanmasinda sonra kullanici kodundan çikilmasi islemi.

M

MAIL GATEWAY Elektronik mektup geçis noktasi. Iki veya daha fazla sayidaki farkli bilgisayar agi arasindaki elektronik mektup alisverisini saglayan nokta.

MAILING LIST. Kisilerin belli bir konudaki görüslerini E-Posta araciligi ile grup üyelerine dagitmalari, isterseniz "to" bölümüne adresleri yazarak bu islemi yapabilirsiniz

MAP. Web ortaminda bir resmin çesitli noktalarindan, resmin o noktasi ile ilgili yada çagristirdigi konu ile ilgili baska alanlara linkler verilmesi. Bir resmin "map" oldugunu fare isaretleyicisini üzerinde gezdirirken Internet yaziliminin sol alt kösesinde beliren koordinatlardan anlayabilirsiniz..

MIME Multipupose Interchange Mail Extension; Elektronik posta kodlama metodlarindan birisi. Mime, kullanicilarina, bilgisayar dosyalarini elektronik postalarina ekleme olanaği tanir.

MIRROR SITE Popüler bir adreste alternatif olarak kurulan ve asil adreste bulunan tüm dosyalarin birer kopyasinin bulundugu ve sik sik yenilen sitelere verilen addir. Mirror site yaratilmasinin sebebi, telefon hatlarindaki yüklenmeleri önlemektir..Ayni zamanda sitenin çökmesi halinde kesintisiz hizmer verebilme firatsi...

Modem (Modulator-DEModulator). Dijital verilerin sayısal telefon hatları gibi aktarım yolları üzerinden aktarılmasını sağlayan son kullanıcı bilgisayar arabirimidir.

MODEM Modülator, demolatör; bilgisayarinizin, telefon hattina baglanarak deger bilgisayarlarla iliski kurmasini saglayan cihaz...

Mailing List Kullanıcının tek bir adrese mesaj göndererek, üye olan kullanıcılara bu mesajın dağılmasını sağlayan mesajlaşma sistemi.

Metacharacter HTML dosyası içinde özel bir durumu gerçekleştirmek için kullanılan karakterlerdir. Bu karakterler parantez "( )", ve "&", diyez "#" ve noktalı virgüldür";".

MIME (Multipurpose Internet Mail Extensions / Çok Amaçlı Internet Posta Uzantıları). ASCII olmayan dosyaları standart e-mail'e eklemeye yarayan standart. Örneğin yazdığınız bir e-mail içine bir grafik koyabilmenizi sağlayan bir standart. (Bu mail'in düzgün okunabilmesi için alıcının programının da MIME standartını destekliyor olması gerekmektedir.

Mosaic NCSA tarafından tasarlanan Machintosh, Windows ve Unix ortamlarının tümünde birden çalışabilen ilk Web tarayıcısıdır.

MPEG Hareketli görüntüleri 200:1 oranına kadar sıkıştırmaya yarayan oldukça etkili bir grafik formatıdır. Format sadece bir sonraki karedeki değişen pixelleri gözlemlediğinden sıkıştırma oranı durağan görüntülerde daha da artmaktadır. Moving Pictures Experts Group tarafından geliştirilen format PC'lerde oldukça çok kullanılmaktadır.

MUD (Multi User Dungeon or Dimension / Çok Kullanıcılı Boyut). Genellikle text ortamında kullanıcıların belirli karakterlerin yerine geçerek oynadıkları oyunlar.

MUSE (Multi User Simulated Environment / Çok Kullanıcılı Simulasyon Ortamı). Daha az şiddet içeren bir MUD çeşidi.

N

NAME RESOLUTION Bir makinenin harfsel isimden sayisal olarak adresini bulam islemi..

NETIQUETTE Internet görgü kurallari.

NEWSGROUP News Group; Haber gruplari . Belli bir konudaki tartisma grubuna verilen addir..

NICK Sohbet alanlarinda kullanilan ad..( IRC )

NCSA The National Center for Supercomputing Applications bir eğitim enstitüsüdür. Mosaic web gözatıcısı burada yapılmıştır. Daha fazla bilgi için National Center for Supercomputing Applications at the University of Illinois at Urbana-Champaign adresine bakınız.

Netizen Internet'i kullanan kişiler için "citizen" (vatandaş)' den türetilmiş bir isim (Internet sakini).

Netscape Netscape firmasının bir ürünü olan Netscape Navigator NCSA tarafından geliştirilen Mosaic'in temelleri üzerine kurulmuştur. Şu günlerde 32 Bit sürümündeki Java eklemesiyle ve her sürümünde gelen yeniliklerle en çok aranan Web tarayıcısı durumuna gelmiştir. Mosaic'in asıl yaratıcısı olan Mark Andreessen NCSA firması tarafından kiralanarak Netscape'i yarattı. Firma ismini Netscape Communications Co. olarak değiştirip halka açıldı ve her biri milyarder oldu. Firma aynı zamanda Web sunucusu olmak isteyenler için de yazılım pazarlıyor. NCSA'ya bağlanıp Netscape'in son sürümünü edinmek için AOL.com - Netscape adresine bağlanın.

Network (Ağ, Şebeke) Yerel ve uzak iletişimi sağlamak amacıyla ayrılmış veya anahtarlanmış bağlantı noktaları ile birbirlerine bağlanmış (ses, görüntü, veri, v.b.) ve ilgi alanları ortak olan kullanıcılar arasında bilgileri paylaşmaya olanak sağlayan, birbirleri ile ilişkili birimlerin oluşturduğu bir sistemdir.

Newsgroup (Haber Grubu). USENET üzerindeki tartışma gruplarına verilen isim.

NIC (Networked Information Center / Şebekeleşme Bilgi Merkezi). Network için bilgi sağlayan ofis, birim. En ünlüsü dünyadaki domain isimlerinin register edildiği InterNIC dir.

Node Network'e bağlı olan bilgisayar.

O

OFF TOPIC Tartisma grubunun konusu disinda mesaj birakma..

ONLINE SERVICES Abonelerine özel e-posta, tartisma, sohbet gruplari, bilgi bankalari sunan ve genelliklede Internet baglanti olanagi sunan ticari bilgisayar aglarinin genel ismi..

Ortak Taşıyıcı Kendini, ayırım yapmadan (örneğin, müşterinin kimliğine bakılmaksızın ve seçim yapılmadan) herkese hizmet üzere ayırmış bir taşıyıcıdır.

Ortam Bilgi depolama ve dağıtma biçemi (örneğin, video teypleri, disketler, optik diskler baskı, v.b.) İnsanlığın iletişim kurma yeteneğinin uzantıları. İleti budur.

P

PACKET TCP/IP protokolünde, dolayisi ile internette dökümanlar küçük data paketçilerine bölünerek gönderir..

PLUG-IN Browser' in belli bir formattaki veriyi isleyip gerekli formatta sunmasini saglayan ve yüklendikten sonra browser in bir parcasi olan küçük yazilim..

POP Point of Presence; Bir bilgisayar agina erisim için baglanti kurulacak en yakin nokta veya telefon numarasi..

POP3 Post Office Protocol; Gelen postalarin toplandigi sunucu bilgisayar..

PPP Point-to-Point Protocol; Slip den daha gelismis olan ve belirli bir süre içinde daha fazla veri iletimine olanak saglayan modem protokolü.

PROTOCOL Taraflarca kabul edilmis haberlesme metodu..

Packet Switching (Paket Anahtarlama). Internet üzerindeki data taşıma metodu. Paket anahtarmalarda veri ler parçalara ayrılır. Bu parçalarda verinin nereden geldiği ve nereye gitmekte olduğu bilgileri vardır. Bu sayede aynı hat üzerinden değişik adreslere giden veriler taşınabilir.

Perl Unix altında CGI programlarına alternatif olarak çıkan güçlü bir programlama dilidir.

PKZIP PKZIP, PC'ler için ücretsiz sıkıştırma programıdır. Bu dosyaları genişletmek için PKUNZIP adlı bir program kullanılır.

POP (Point of Presence veya Post Office Protocol) Point of Presence anlamında network'ün bağlanılabilecek bir noktasının bulunduğu şehir yada lokasyon. Örneğin ISP'niz Ankara dan sonra İstanbul da bir POP açıyoruz derse. İstanbul dan Ankara'daki merkeze bağlı olan ve İstanbul'luların dial-up olarak şehiriçi arayarak bağlanabilecekleri bir İstanbul şubesi açıyor demektir. Post Office Protocol anlamında ise Eudora, Pegasus gibi mail programlarının mail alışverişinde kullandıkları protokol anlaşılmaktadır.

PPP ve SLIP nedir?Seri İletişim, (Serial Communication), sinyallerin (veriler) tek bir kanal veya hat üzerinden iletilmesini olanaklı kılar. Bu yöntem, özellikle ardışık verileri (data bits) bir bilgisayar ve bir modem arasında transfer etmekte kullanılır. SLIP (Serial Line Internet Protocol) ise, Internet Protokol verilerinin (IP) seri iletişim teknikleri ile iletimini olanaklı kılan bir kurallar topluluğuna verilen genel adıdır. SLIP protokolü, dial-up ya da kiralık hat bağlantılarında kullanılır. PPP (Point-to-Point Protocol) de, bir tür seri iletişim protokolüdür. SLIP gibi, dial-up ya da kiralik hat bağlantılarında kullanılabilir.

Port Internet'teki anlamı URL adresinin sonunda : ile ayrıldıktan sonra gelen sayıdır. Örneğin Web server lar genellikle 80 numaralı port'u kullanırlar. Eğer standart dışı bir port kullanılıyorsa domain isminin sonunda bu numara belirtilir. Örneğin gopher://peg.cwis.uci.edu:7000/ gibi. Normalde standart gopher port'u 70 dir. Ama burada standart olmayan bir port kullanıldığı için adresin sonunda bu port belirtilmilştir.

PPP (Point to Point Protocol / Noktadan Noktaya İletişim Kuralı) Modem aracılığıyla seri bağlantılar gerçekleştirmede kullanılan yeni bir protokoldür. SLIP protokolüne göre hata düzeltme ve sıkıştırma özellikleri daha gelişmiş olduğundan bu protokolden %5-10 daha hızlıdır. Çoğu Web tarayıcısı PPP veya SLIP bağlantısı istemektedir.

Protocol Protokol, iki bilgisayarın birbirlerine veri yollarken izledikleri biçim, veri aktarma formudur. Protokoller bilgisayara alt düzey kodlar yollayarak iki makine arasındaki iletişimi sağlar.

Q

QUEUNE (MAIL) Internete baglanildiginda gönderilmek üzere bekliyen e-postalarin listesi.

Query Internet üzerinde sorgulama.

R

ROUTE Rota. Ag trafiginin kaynagindan hedefe ulasana kadar izledigi yol. Ayrica bir sistem ile diger sistem arasindaki baglantinin geçtigi yola
da rota denmektedir..

ROUTER Yönlendirici. Bir ag ile digeri arasindaki iletisimi saglayan bir cihaz .

ROUTING Yöneltme. Veri paketinin gidecegi bir sonraki sistminin dogru olarak listesi.

Real Audio Web Tarayıcılara FM kalitesinde konuşma ve müzik dinlemek için eklenen bir programdır. Bu programı tek başına kullanabileceğiniz gibi tarayıcınıza de ekleyebilirsiniz. Real Audio'yu http://www.realaudio.com adresinden bulabilirsiniz.

Real Time (Gerçek Zaman). Eylem tabanlı verilerin ve işlerin, kaydedildikten sonra toplu işler şeklinde daha sonra iletilmeleri veya işlenmelerine zıt olarak, gerçekleştikleri anda hızla iletilmesi ve işlenmesidir.

Robot "Robot" sözcüğünden genellikle, web arama bilgisini, dizin oluşturmak üzere bir arama alt yapısına veya hatalar bulmak için üzere web bölgelerine aktaran programlar olarak WWW içeriğinde bahsedilir.

Router (Yönlendirici). 2 veya daha fazla network arasındaki bağlantıyı sağlayan özel amaçlı bilgisayar. Bu bilgisayar bütün vaktini hangi adresten gelen paketlerin hangi adrese hangi yol üzerinden gideceğini ayarlamakla geçirir.

S

SEARCH ENGINE Internet üzerinde aranan bir bilgiyi bulmaya imkan verecek index yazilimlari..

SHARWARE Belli bir süre ücretsiz denemnize olanak taniyan ve bu sürenin bitminde, kullanmaya devam etmeniz halinde ücretini ödemeniz gereken yazilimlar.

SIGNATURE Imza; e-postalarin ve usenet mesajlarinin sonunda yazari hakkinda bilgi içeren satirlar..

SMILEY Internette duygulari kelimelerle ifade etmek yerine klavye ile girilen sekiller ile iletme yoluna verilen ad..( mutluluk ))) )

SMTP Simple Mail Transfer Protocol; E-Posta dagitmak için kullanilan standart protokol..

SECURITY Kaynaklarin yetkisiz kullanimi önleyen kontrol mekanizmalari..

Sayfa Web üzerindeki bağlantı ortamı belgesi.

Search Engine (Arama Makinası). Kişileri istedikleri bilgiye veya web sayfasına ulaştırmayı amaçlayan bilgi tarayıcı servislerdir. Bu servislerden en çok kullanılanları İNTERNET/Arama Makinaları sayfamızda kulabilirsiniz.

Server (Sunucu). Bir ağda, diğer istasyonlara olanaklar sağlayan ana veri istasyonu.

SGML (Standart Generalized Markup Language / Standart Genelleştirilmiş İm Dili). Tüm platformlarda aynı olarak görülecek dökümanlar yaratmak için kullanılan ISO standartıdır. SGML ayrıca diğer imleme temelli yapısal belge dillerini açıklayan bir dildir. Örneğin HTML, SGML kullanılarak tanımlanır.

Sığa Bir kanal, devre veya donanım parçasında yürütülebilecek olası en yüksek iletişim hızıdır. Sığa, ham hız veya net veri giriş-çıkışı olarak tanımlanabilir.

Sıkıştırma / Açma Normalde ortamın destekleyebileceğinden daha fazla bilginin iletimini (veya depolamasını) sağlayan bir sinyal kodlama yöntemidir.

Sinyal Bir durumdaki eyleme dayalı değişim (örneğin, bir ton, frekans değişimi, ikili değer, alarm, ileti... v.b.).

SLIP (Serial Line Interface Protocol / Seri Hat Arabirim Protokolü). PPP gibi modem üzerinden Internet'e bağlanmak için kullanılan bir protokol. Protokolün amacı modem aracılığıyla, bir ağ ortamına tıpkı ağda bir kullanıcıymış gibi bağlanmaktır. Genellikle UNIX server lara bağlanmak için kullanılır. TCP/IP'ye göre modası geçmiş bir iletişim protoklüdür. Bu protokolün yerini fonksiyonları bakımından bir farkı olmayan fakat daha hızlı olan PPP protokolü almıştır.

SMDS (Switched Multimegabit Data Service) Çok yüksek data transferleri için gelşiştirilen bir standart.

Spam (Spamming) Mesaj listelerini yada USENET'i kullanarak istemeyen kullanıcılar da dahil olmak üzere bir mesajı göndermek.

Spider (Örümcek) Web tarama servislerinin veritabanlarını büyütmek için bıkmadan, usanmadan yeni Web sayfaları ve onlara ait bağlantıları bulan programlara "spider" ismi verilir.

SSL Secure Socket Layer, ağ üzerinden güvenli aktarımları sağlamak için Netscape'in kullandığı bir iletişim kuralıdır.

T

TCP/IP Transmission Control Protocol and Intrnet Protocol; degisik tipteki bilgisayarlarin haberlesmesine olanak taniyan bilgisayar agi protokolü. TCP/IP standart Internet protokolüdür..

TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol). TCP/IP, bilgisayar sistemlerini Internet üzerinden bağlamak için kullanılan standart bir ağ iletişim kuralıdır. Başlangıçta Unix işletim sistemi için tasarlanmış olup günümüzde birçok işletim sistemini desteklemektedir.

TCP/IP nedir?TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol), bilgisayarlar ile veri iletme/alma birimleri arasında organizasyonu saglayan, böylece bir yerden diğerine veri iletişimini olanaklı kılan pek çok veri iletişim protokolüne verilen genel addır. (Yani, TCP/IP protokolleri bilgisayarlar arası veri iletişiminin kurallarını koyar). Bu protokollere örnek olarak, dosya alma/gönderme protokolü (FTP, File Transfer Protocol), Elektronik posta iletişim protokolü (SMTP Simple Mail Transfer Protocol), TELNET protokolü (Internet üzerindeki başka bir bilgisayarda etkileşimli çalışma için geliştirilen *login* protokolü) verilebilir. Adını sıkça duyduğumuz WWW ortamynda birbirine link objelerin iletilmesini sağlayan protokol ise Hyper Text Transfer Protocol (HTTP) olarak adlandırılmaktadır. TCP/IP protokolü ayny zamanda, diğer iletişim aşlarynda da kullanylabilir. özellikle pek çok farklı tipte bilgisayarı veya iş istasyonlarını birbirine bağlayan yerel ağlarda (LAN) kullanımı yaygındır.

TELNET Telnet yazilimlari araciligi ile bir host bilgisayara baglanti olanagi veren terminal emülasyon protokolü..

TERMINAL EMULATOR Terminal Taklitçisi.. Farkli sistemler arasinda kurulan, emulasyon iletisim esnasinda kullanilan ve ekranlar arasi uyumsuzlugu ortadan kaldirmak için bilgisayarin terminal taklidi yapmasini saglayan program.

TERMINAL SERVER Çok sayida terminali bir yerel aga baglamayi saglayan özel bir cihaz..

TR-NET ( Türkiye Internet ) Türkiye ye Internet getirmek ve yaymak amaciyla ODTU ve TUBITAK arasinda 1992 yilinda baslatilan proje..

TROJAN HORSE Kendisini kullanan sistemi kendisi yazan kisiye açan program

T-1 1.544.0 bps hızında leased-line bağlantısı. Bu oldukça yüksek bir hız olmasına rağmen (1 MB yaklaşık olarak 10 saniyede transfer edilir) full-screen, full-motion video için yeterli değildir.

T-3 44.736.0 bps hızındaki leased-line bağlantısı. Bu hız full-screen, full-motion video için gereken daha fazla bir hızdır.

TELNET TELNET aslında ARPANET için geliştirilmiş basit bir terminal emülasyon aracıdır. TELNET, ağ-bağımsız bir virtual terminal aracılığıyla ile kullanıcı koduna sahip uzak bir TCP/IP yetenekli bilgisayara bağlanabilmeyi sağlar. Kullanıcı, uzak TCP/IP bilgisayarındaki standart bağlanma işlemini izler ve o bilgisayara ait komutları kullanabilmek için uzak işletim sisteminin özelliklerini bilmek zorundadır. Pratikte telnet şu şekilde özetlenebilir; İki bilgisayarımız var, biri sizin kullandığınız yerel bilgisayar, diğeri ise bağlandığınız uzak bilgisayar. Yerel bilgisayardan girilen tüm komutlar uzak bilgisayara, uzak bilgisayarda görüntülen her seyde yerel bilgisayara aktarılır. Böylece sanki uzak bilgisayarda çalışıyormuş gibi olursunuz. Kısacası bu sistem bilgilerin çift yönlü geçişini sağlar.

Taşıyıcı Ağ anahtarlama donanımına sahip bir iletişim sağlayıcısıdır.

Tag (Takı, Etiket). HTML'de dökümana biçim vermek için kullanılan etiketlerdir. Kaynak içinde kolayca fark edilirler çünkü her zaman "<" ve ">" işaretleri arasına yazılırlar.

Telnet Telnet, İnternet'e bağlı bir başka bilgisayarda oturum açma ve çalışma yolu sunan bir ağ programıdır. Komutu kullanarak bir internet sitesine bağlandığınızda karşınıza sitenin "login:" komut satırı gelecektir. Böylece Internet üzerinde iki makine direkt (ve özel) olarak birbirine bağlanabilir. Kullanıcılar, bir başka sisteme girerek kendi bilgisayarlarında olmayan Internet hizmetlerine erişebilirler.

Terminal Server (Terminal Sunucu). Özel amaçlı, bir tarafında birçok modem takmak için yerler olan, diğer tarafında da LAN yada host makinası ile bağlantıyı sağlayan bilgisayara verilen isim.

Transparent GIF (Transparan GIF). Bir çok servis Web sayfalarının güzel görünmesi için grafik arka fonlar kullanıyor. Bu fonun üzerine bir resim yerleştirildiğinde resmin hiç işinize yaramayacak yerleri güzel arka fonunuzun görünmesini engelleyebilir. Bunu önlemek için "transparan GIF"ler kullanılır. Transparan resim olayını sadece GIF grafik formatı destekler. GIF dosyasındaki herhangi bir rengi transparan olarak atadığınızda o renk görülmeyecek, onun yerine arka fonunuz görüntülenecektir. Paint Shop Pro'nun 3.12 sürümü bu işi yapabilmektedir.

U

ULTRIX DEC tarafindan gelistirilen UNIX tabanli isletim sistemi ..

UNZIP Daha once bir sikistirma yardimci programi kullanilarak sikistirilmis bir dosyayi açmak..

URL ( Universal Resource Locator ) Internet üzerindeki her kaynagin kendi bulundugu yeri belirten bir adresi vardir. Internet adresi URL denilen bu adres kullanicilarin Internet üzerindeki kaynaklarini daha kolay biçimde tanimlayabilmelerini saglar.

URL Universal Resource Locatör; WWW üzerinde kaynaklara baglanmayi saglayan adresleme düzeni..

UNZIP Bir dosyayı açmak, bir sıkıştırma hizmet programı kullanılarak küçültülmüş bir dosyayı genişletmek anlamına gelir.

URL nedir?URL (Unform Resource Locators), Web Browser'lar içinden bir web servisine ya da diğer bazı internet servislerine yönlendirme yapılabilmesini sağlayan bir komut formatıdır. URL'ler bir bakıma, internet üzerinde erişebileceğimiz servisleri belirtmek, tanımlamak için kullandiğimiz adreslerdir. Web Browser içinden 'Open URL' ya da 'Open Location' şeklinde bir seçenek üzerinden uygun URL satırlari verilerek, Web, FTP, news, gopher, wais, telnet erişimi yapılabilir. unix için lynx kullanarak, bu URL'ler bir parametre gibi verilir (lynx ) ya da ilk sayfadan GO seçilir. URL satırlarının genel formatı : ://[ort_numarasi]//dosya_adi şeklindedir.

URL (Uniform Resource Locator / Benzersiz Kaynak Konumlayıcısı) WEB'in bir parçası olan bir kaynağın adresini belirtmek için kullanılan standart. Bölgenin dosyalarının saklandığı sunucunun adını, dosya dizin yolunu ve dosya adını bildiren bölge adresi formudur. Örneğin http://www.sau.edu.tr/index.html gibi.

USENET (USEr NETwork / Kullanıcı Ağı). Internet haber grupları. İlk "grup elektronik posta" örneklerinden biri olup dünya çapındaki kullanıcının birbirleriyle yazışabildikleri 10.000 den fazla tartışma grubunun bulunduğu sistemdir.

UUENCODE (Unix to Unix Encoding / Unix'ten Unix'e Kod Çözücü). Binary dosyaları ASCII yer çevirerek Internet üzerinden E-mail sayesinde transferini mümkün kılan çevrim metodu.

Uzun Dalga Orta sığada iletişim devresi/yoludur. Hızı genellikle 64Kbps ile 1.544Mbps hızı arasındadır.

V

VIRUS Zarar vermek amaci ile kendini programlama yamayan, bu programlarla iliski kuran, sistemdeki diger programlara da yamanarak yayilan program.

VRML ( Virtual Reality Modeling Language ) 3 Boyutlu görüntüleri tasiyabilecek sekilde Web sayfalari olusturabilen bir dil...

VRML Virtual Reality Modelling Language; sanal gerçeklik modellem dili..

VERONICA Internet üzerindeki Gopher servislerinin araştırılmasında kullanılır. Belirili anahtar kelimeleri kullanarak işlem yapabilirsiniz.

Veronica Nevada Üniversitesinde geliştirilmiş olan Veronica (Very Easy Rodent Oriented Net-Wide Index to Computerized Archives) binlerce gopher servisindeki her bir menü maddesini içeren devasal bir veritabanıdır. Devamlı güncellenen Veronica veritabanı, bir çok gopher menüsünden bulunabilir.